Duyguları nerede hissederiz?
Beynimizde mi? Kalbimizde mi? Vücudumuzda mı?
Duygular çoğunlukla önce bedende hissedilir. Çok sevdiğiniz ve uzun zamandır görmediğiniz bir arkadaşınızla buluşmak için yolda gidiyorsunuz. Yaklaştıkça heyecanla kalbinizin hızlı hızlı attığını fark edin. Öte yandan bir iş görüşmesine gittiğinizi ve beklerken kaslarınızın gerginliğini ve ellerinizin terlediğini fark edin.

Duygular kardiyovasküler sistemimizi, kas-iskelet sistemimizi, nöroendokrin sistemimizi ve otonom sinir sistemimizi uygun şekilde aktive ederek bizi çevreden gelebilecek olan zorluklara karşı hazır hale getirir (1). Korkudan kaskatı kesilmek, mutluluktan havalara uçmak, heyecandan dili tutulmak gibi deyimler, duygular ile bedensel duyumsamalar arasındaki bağlantının günlük dile yansımalarıdır.
Kardiyovasküler, kas-iskelet, nöroendokrin, otonom sinir sistemlerinde ortaya çıkan değişimlerin yarattığı bedensel duyumlar, insanlarda kişiye özgü duyguların oluşumunu tetikler. Bu öznel duygular da kişinin etrafında olup bitenlere karşı uygun davranışlar üretmesine yardımcı olur.
Öfke, korku, mutluluk gibi çok çeşitli duyguların vücudun hangi bölgesinde nasıl bir duyumsama yaptığının haritası çıkartılabilir mi? Bu bilim dünyasının henüz üzerinde uzlaşmaya varmamış olduğu bir soru. Bedensel duyumsamalar kimi zaman bazı ortak yanlar içerse de, kişiden kişiye değişiklikler de gösterdiğini görüyoruz. Yine de bedene kulak vermek o anda ne hissettiğimiz konusunda ipuçları bulmamızı sağlayacaktır.
Aşağıda bilimsel olarak kanıtlanmamış, ancak size ipucu verebileceğini düşündüğümüz bir liste bulacaksınız. Bu duygular ve bedeninizde ortaya çıkarıyor olabileceği duyumsamalardan bazıları size tanıdık gelebilir:
Öfke
Sıkılmış yumruklar
Güm güm atan bir kalp
Ateş basması
Kan beynine çıkıyor hissi
Şakakların zonklaması
Vücudun gerilmesi
Sıkılmış dişler ve çene
Titreme, ürperme
Baş ağrısı
Ter basması
Endişe
Kalp atışının hızlanması veya yavaşlaması
Kalbin güm güm atması veya ritminin bozulması
Boynun, omuzların ve çenenin gerilmesi
Avuçların terlemesi
Kaçıp gitme isteği
Midede rahatsızlık
Nefesin sıkışması /zor nefes almak
Yüzün kızarması
Başdönmesi/sersemlik
Göğüste bir ağırlık
Korku
Midede kelebekler
Nefesin kesilmesi
Ağızda kuruma
Gerilmiş yüz kasları
Mide bulantısı / karın ağrısı
Üzüntü
Göğüste ve karında boş bir his/boşluk hissi
Boğazda bir yumru
Ağrı
Ağlama hissi
Göğüs daralması/göğsün daralması
Utanç
Başkalarının gözüne bakamamak
Mide bulantısı / karın ağrısı
Göğüste bir ağırlık
Küçülmek ve görünmez olmayı istemek
Vücut sıcaklığının artması
1. Levenson, R. W., Ekman, P., Campos, J. J., Davidson, R. J., & de Waal, F. B. M. (2003). Blood, sweat, and fears: the autonomic architecture of emotion. Emotions inside out: 130 years after Darwin's: The expression of the emotions in man and animals.
Comentarios