Yazı: Uzm. Psk. Işın Şanlı
Özdüzenleme daha aşina olduğumuz bir kavram. Özdüzenlemeyi, kişinin kendi duygu, düşünce ve davranışlarını uygun şekilde düzenleyebilmesi ve böylece kendi iyilik halini, sağlıklı ilişkilerini sürdürebilmesi şeklinde tarif edebiliriz. Ancak özdüzenleme becerisi zaman içinde gelişir. Bu beceri bebeklikte oluşmaya başlar ve gelişimi ömür boyu devam eder. Özellikle de çocukluk döneminin en önemli ve zorlu gelişim evresidir.
Özdüzenleme, her ne kadar çocuğun kendi kendisine geliştireceği bir şeymiş gibi görünse de aslında öyle değildir. Özdüzenleme ancak ve ancak çocuğun bakım veren yetişkinler ile yaşadığı etkileşimler sayesinde gelişebilir. Yani bir çocuk tek başına özdüzenleme becerisi geliştiremez.
İşte bakım veren bir yetişkinin, çocuğun özdüzenleme becerilerini desteklemesine, ko-regülasyon diyoruz.
“Bakım veren” kişiden kastımız ana baba, öğretmen gibi çocuğun bakımında görev alan tüm yetişkinler. Bu yetişkinler yakınlık ve sıcaklığın olduğu, aynı zamanda çocuk için güvenli bir ortam yaratarak çocuğun özdüzenleme becerilerini desteklerler. Ve dahası, ona duygularını düzenlemekte koçluk ederler. Paylaştığımız yöntemler, çocuğunuz zor bir duygu yaşadığında duygularını düzenlemesine nasıl koçluk edebileceğinizle ilgili örnekler. Hepsi her durumda işe yaramayabilir. Önemli olan zor bir duygu yaşadığını kabul etmeniz ve bu duygunun gelip geçmesine izin vermek için uygun çevreyi hazırlamanızdır.
Çocuğunuzun duygularını ko-regüle etmenin bazı yöntemleri:
Onun seviyesine inmek
Ses tonunuzu düşürmek
Yüz ifadenizi yumuşatmak
Derin nefes alarak ona model olmak
Birlikte fiziksel işler yapmak
Açık havada birlikte yürümek
Sarılmayı teklif etmek
Duyusal bir aktivite yaparak çocuğa model olmak
Birlikte bedensel hareket gerektiren bir aktivite yapmak
Işıkları loşlaştırmak/ ortam ışığını kısmak
Konuşmayı kesmek
Çocukla olan yakınlığınızı ve pozisyonunuzu değiştirmek
Comments