Uzm. Psk. Begüm Makinacı
“Ben dili” kullanmak düşüncelerinizi ve duygularınızı net ve saldırgan olmayan bir şekilde ifade etmenin bir yoludur. Bu ifadeler karşınızdakini daha az savunmaya ve daha çok dinlemeye teşvik eder. Bu da çatışmaları çözmeye yardımcı olur. Hem de kendinizi daha nazikçe ifade etmiş olursunuz. Ben’li ifadeleri türetmeyi kolayca öğrenebilirsiniz.
Öncelikle ne hissettiğinizi fark etmek için kendinize zaman verin.
Ne hissettiğinizi bilmiyorsanız, karşınızdakine ifade etmeniz de zor olacaktır. Bir süre durup ne hissettiğinizi, neden böyle hissettiğinizi ve karşınızdakinin ne yapmasına ihtiyaç duyduğunuzu fark edin.
· Ne olduğunu ve sonucunda ne hissettiğinizi düşünün. Konuşmak istediğiniz kişinin davranışının sizi nasıl etkilediğini fark edin. Bu kişinin yapmış ya da yapmamış olduğu şeyin ne olduğunu, bunun size ne hissettirdiğini belirleyin.· Konuyla ilgili biriyle konuşmayı tercih ederseniz güven duyduğunuz ve size destek olabilecek bir yakınınızı arayın.· Hissettiklerinizi ifade etmek için resim veya karalama yapmayı da deneyebilirsiniz. Bir kâğıt alıp boya kalemleriyle ya da pastel boyayla olan biteni ve sizi nasıl hissettirdiğini çizebilirsiniz.
· Biri sizi belirli bir zamanda arayacaktı ve aramadıysa, bunun sonucunda üzgün, kızgın veya incinmiş hissedebilirsiniz.
· Birlikte çalıştığınız bir projede geri kalan bir iş arkadaşınız varsa, sizin işinizin yapılması gecikmiş ve engellenmiş hissedebilirsiniz.
Karşınızdakinin ne yaptığını ve bunun sizi nasıl etkilediğini kısa bir cümle haline getirin. Bu tanım sizin bu konudaki fikrinizin netleşmesi için önemlidir. Bu tanımı mümkün olduğunca basit tutun.
· “Özge beni arayacağını söylemişti ama aramadı. Ben de başına bir şey gelmiş olmasından endişe ettim”.
· “Özgür birlikte çalıştığımız projede geriden geliyor ve ondan bilgi almadan kendi çalıştığım kısımda ilerleyemiyorum”.
Nasıl hissettiğinizi ve nedenini söyleyin.
Daha sonra karşınızdaki kişinin davranışları karşısında hissettiğiniz duygularınıza odaklanın. “Ben dili” içeren ifadeler sizin ne hissettiğinizi karşınızdakini savunmaya geçirmeden ifade etmenizi sağlar. Bunun için de sizin önce ne hissettiğinizi çok net tanımlamış olmanız gerekir.
“Özge aramayınca endişelenmiştim ama şimdi iyi olduğunu biliyorum, beni aramayı unutmasına bozuldum”. İş arkadaşınızla ilgili durumda “İşlerim geciktiği için geriliyorum”.
Karşınızdakinden ne yapmasını beklediğinizi tanımlayın.
Ben dili içeren bir ifade aynı zamanda sizin karşı taraftan ne beklediğinizi de içerir. Bunun amacı duruma bir çözüm üretmek ve mümkünse ileride benzer bir durumun yaşanmasını engellemektir.
· “Bundan sonra Özge’nin beni arayacağını söylediği zamanda gerçekten aramaya özen göstereceğini bilmek isterim”.
· “Özgür’ün mümkün olan en kısa zamanda bana bilgi vermesine ihtiyacım var.”
Özetle, şunları söylemeye özen gösterin:
1. Nasıl hissettiğiniz
2. Nedeni
3. Neye ihtiyaç duyduğunuz/beklentiniz
· “Dün sen aramayınca biraz bozuldum. Kötü bir şey olmasından endişe ettim. Lütfen beni arayacağını söylediğin zamanlarda aramaya özen gösterir misin? Böylece ben de endişelenmem”.
· “Geçen hafta konuştuğumuz iş hakkında görüşmek isterim. Bu benim için önemli çünkü kendi kısmımı bitirmek istiyorum fakat sendeki bilgi olmadan ilerleyemiyorum. Bana mümkün olan en kısa zamanda bu kısmı gönderebilir misin?”
· “İşten yorgun argın gelip kirli bulaşıklarla karşılaştığımda bunalıyorum. Bir dahaki sefere lütfen ben gelmeden bulaşık makinasını boşaltabilir misin? Böylece akşam yemeği hazırlamaya hemen başlayabiliriz”
· “Bu konuda şaka yaptığında rahatsız oluyorum ve aşağılanmış hissediyorum. Ben varken bu tip şakaları yapmaktan kaçınırsan sevinirim”
Ben dili kullanırken karşınıza çıkabilecek tuzaklara dikkat!
· Hep”, “her zaman”, “asla” gibi kesin ifadeler kullanmaktan kaçının.
· Karşınızdaki kişiye ne yapması “gerektiğini” söylemek yerine “ne yapmasını tercih ettiğinizi” söylemeye dikkat edin.
· Karşınızdaki kişiyi veya davranışlarını etiketlemeyin; “tuhaf”, “saçma” ,“aptalca” gibi yakıştırmalarda bulunmayın.
Aklınızdakileri söylemeden önce derin bir nefes alın. Sakinleşin.
Eğer öfkeli, endişeli veya üzgün hissediyorsanız sakinleşmek için kendinize bir dakika verin. Siz sakinliğinizi koruyabilirseniz karşınızdaki de size daha açık şekilde yaklaşabilecektir. Sizin için de kendinizi ifade etmek daha kolay olacaktır. Konuşmaya başlamadan önce birkaç derin nefes almak işinizi kolaylaştırır.
Bu konuşmayı iki tarafın da sakin olduğu bir zamanda yapmak isteyebilirsiniz. Konuşmaya iki tarafın da vakit ayırabileceği uygun bir ortam seçmek aranızdaki diyaloğu da kuvvetlendirecektir.
Söyleyeceklerinizi aklınızdan geçirip prova yapabilirsiniz.
Eğer gergin hissediyorsanız prova yapmak kendinize güvenli hissetmenizi sağlayabilir. Ayna karşısında, araba kullanırken veya tek başınızayken ne diyeceğinizi yüksek sesle tekrar etmeyi deneyin. İsterseniz başka bir yakınınıza söyleyerek başlayın. Prova yapmak kendinizi ifade etmenin daha doğal bir yolunu bulmayı da kolaylaştırabilir.
Unutmayın ki, ne hissettiğinizi ve neye ihtiyaç duyduğunuzu ifade etmeye her zaman hakkınız var. Kendinizi ben dili’yle ifade ederken amaç birini suçlamak veya kabahati birine yıkmak anlamına gelmez. Durumu sahiplendiğinizi ve çözüm arayışı içinde olduğunuzu ifade etmenizi sağlar.
Kendinizi ifade ettikten sonra karşı tarafa da söz hakkı tanıyın.
Sizin kadar karşı tarafın da ne yaşadığını ifade etmeye hakkı var. Onlara bu fırsatı tanıyın. Karşı tarafı dinleyin ve onların bakış açısını da algılamaya çalışın.
Karşı taraf sizin gibi “ben dili”yle konuşmayabilir. Onlar “sen dili” kullansa da siz ayak uydurmayın. Siz kendi ifadelerinizi “ben dili” üzerinden kurmaya devam edin. Bu tutum, ortamdaki gerginliğin tırmanmasını engelleyebilir ve aynı zamanda sağlıklı bir iletişim modeli olur.
#iletişim #bendili #psikoloji #boğaziçipsikoloji #psikolojikdanışmanlık #danışmanlıkmerkezi #kişiselgelişim #onlineterapi #uzmanpsikolog #klinikpsikolog
Comments